Stres to reakcja organizmu na sytuację wyzwania lub zagrożenia. Jest uniwersalnym wzorcem reagowania i doświadcza go każdy z nas. Reakcja stresowa organizmu jest związana z oddziaływaniem przede wszystkim dwóch hormonów – adrenaliny i kortyzolu. Pierwszy z nich jest wydzielany przez przysadkę mózgową w momencie, gdy mózg rozpoznaje daną sytuację jako zagrażającą. Natychmiast wyzwala w nas reakcję „walcz lub uciekaj”. Adrenalina powoduje mobilizację wszystkich naszych zasobów i całego organizmu. Tak, by mógł on sprostać wyzwaniu. Stąd bierze się szybszy przepływ krwi, przyspieszone bicie serca, podwyższone napięcie mięśni czy duża potliwość. Ale także przyspieszenie procesów poznawczych, wzmożenie koncentracji uwagi, lepsze zapamiętywanie. Dzięki wzmocnieniu zasobów organizmu nasi przodkowie mogli szybciej uciekać przed dziką zwierzyną lub skuteczniej stawić czoła członkom obcego plemienia. Mówiąc w skrócie – stres pozwalał im przeżyć.
Książka „Stres na detoksie” mówi o psychologicznych mechanizmach oddziaływania stresu i osadza to zjawisko w kontekście jedzenia. Opisuje mechanizmy zajadania stresu, nocnego podjadania, które mogą przyczynić się do powstawania nadwagi. Jest książką, która łączy w sobie wiedzę psychologiczną i żywieniową. W przeciwieństwie do większości poradników dietetycznych kładzie akcent na psychologię jedzenia i podkreśla fakt, że nadmierna konsumpcja wynika często z niezaspokojonych potrzeb emocjonalnych.
„Stres na detoksie” jest nie tylko poradnikiem, ale także zestawem ćwiczeń do wykorzystania od zaraz, które umożliwiają skuteczniejsze radzenie sobie w sytuacjach stresowych. Osobom mającym problem z podjadaniem, autorki podręcznika – Urszula Mijakoska i Monika Stachura proponują proste ćwiczenia pozwalające wypracować skuteczniejsze sposoby radzenia sobie ze stresem bez sięgania po słodycze czy przekąski. Podjadanie jest bowiem czynnością zastępczą – strategią szczególnie często przejawianą przez osoby reprezentujące unikający lub emocjonalny wzorzec reagowania na sytuacje trudne. Reprezentanci stylu unikającego, robią wszystko, by oddalić myśli o wyzwaniu. Angażują się w czynności zastępcze, m.in. jedzenie, które stanowi dla nich krótkotrwałą nagrodę i pozytywne wzmocnienie. Osoby o emocjonalnym stylu reagowania zajadają trudne uczucia, z którymi nie są w stanie poradzić sobie w konstruktywny sposób. Odreagowują emocje, sięgając po różne przysmaki – mają złudne wrażenie, że jedzenie ukoi ich emocjonalne cierpienie.
Marta Nowakowska
Urszula Mijakoska, Monika Stachura Stres na detoksie, wydawnictwo MUZA