Pewien stary Indianin siedział z wnukami przy ognisku. Ogień trzeszczał, płomienie wyciągały się w kierunku nieba. Po chwili milczenia starzec rzekł: Wewnątrz mnie codziennie toczy się straszna walka. Walczą dwa wilki: jeden reprezentuje złość i osądy, szerzy zazdrość, wspiera chciwość i arogancję, wywołuje poczucie winy. Drugi przynosi współczucie, pokój i miłość, ćwiczy szczodrość i wdzięczność, żyje w spokoju i zaufaniu.
Dzieci myślały przez chwilę, po czym jedno z nich zapytało: Dziadku, a który wilk wygra?
Stary Indianin odpowiedział uśmiechając się: To proste. Ten, którego nakarmię.
Opowieść „Dwa wilki” zacytowana w książce
Wszystko co mówię o drugiej osobie, mówi coś o mnie samej.
cytat z książki
Każdemu z nas od kołyski towarzyszą dwie siły – Dobro i Zło. Niezwykle dumne i niewzruszone słowa. Dobro jest nieskazitelne, Zło mroczne. W baśniach postaci są dobre lub złe. W rzeczywistości jednak nikt nie jest ani ultradobry, ani ultrazły. W naturze siły te przenikają się, walczą ze sobą, lecz nigdy żadna z nich nie zostaje zupełnie osamotniona. Niczym Stary Indianin jesteśmy odpowiedzialni za to, którą siłę dziś „nakarmimy”.
Justine Mol – autorka książki „Żyrafa i szakal w nas” doskonale zdaje sobie z tego sprawę. Pieczołowicie opisuje dualistyczny model naszej natury – korelację dobra i zła przy użyciu dwóch zwierząt – żyrafy i szakala. Zwierzęta te wybrał Marshall Rosenberg. Jest on autorem „Porozumienia bez przemocy” (ang. Nonviolent Communication, NVC). Marshall Rosenberg wraz z innymi entuzjastami Porozumienia zachęcają do dialogu bazującego na wyeliminowaniu przemocy, a skupiającego się na empatii i szczerości. Porozumienie bez przemocy wykracza poza granice religii i postrzegania świata. Udziela praktycznego wsparcia w słuchaniu bez uprzedzeń i naucza, że mimo bardzo różnych opinii, nadal możemy ze sobą współpracować.
Justine Mol jest nauczycielką Porozumienia, kobietą pełna pasji i pozytywnej energii. Na początku księżki przedstawia sylwetkę zarówno żyrafy, jak i szakala. To zarys dotyczący ich anatomii, fizjologii, ale również prezentuje podobieństwa tych zwierząt do człowieka.
Żyrafa jako ssak lądowy o największym sercu pragnie zbliżyć się do drugiej istoty. Zadaje sobie trudu, nachyla długą szyję i wpatruję się w rozmówcę ogromnymi oczyma. Jest uważna, spokojna, ale też czujna na potrzeby, emocje i uczucia drugiej strony. Tym samym autorka zachęca do uważnej rozmowy, w której najważniejszy jest drugi człowiek.
Szakal z kolei od dawna stanowił symbol ludzkiego wyobrażenia śmierci i złych duchów. Działa energicznie, bez namysłu, chce być odrębny i podziwiany. Traktuje ludzi jako środek do uzyskania czegoś. Warto się zastanowić – jak często mój wewnętrzny szakal triumfuje?
Autorka udziela istotnych wskazówek dotyczących codziennych dialogów. Uważa, że rozmowa zawsze powinna zawierać cztery elementy: obserwację, uczucia, potrzeby i prośby.
Nie mogą się w niej znaleźć: interpretacje i ocenianie, pseudouczucia, mylenie strategii z potrzebami oraz żądania.
Justine Mol i Marshall Rosenberg pomagają w pokonaniu lęku przed bliskością. Gloryfikują kontakt z drugim człowiekiem oparty na zrozumieniu i szacunku: Im większa więź w danym momencie pomiędzy mną a np. moim sąsiadem, szefem, kierowca autobusu czy kimkolwiek, tym większe prawdopodobieństwo, że będziemy się nawzajem uzupełniać i że nasze myśli pójdą tym samym torem.
Nie oznacza to jednak, że zachęcają do naiwności czy narażania siebie samego na niebezpieczeństwo. Wspominają i o takiej sytuacji, gdy stajemy w obliczu zagrożenia: Żyrafy same z siebie nie atakują. Używają kopyt jedynie w obronie własnej.
Justine Mol snuje chwilami bajkową opowieść, na ogół jednak jest to bardzo realistyczny podręcznik służący do zwiększenia swojej świadomości we współpracy z Dobrem i Złem – Żyrafą i Szakalem. Autorka otwiera drzwi prywatnego domu, zapoznaje ze swoim partnerem, osobistą żyrafą i osobistym szakalem. Stawia błyskotliwe pytania, które niejednego czytelnika mogą zaciekawić: Jak możemy zachować wolność żyjąc w strukturach społecznych? Gdzie znajduje się „Jackal Cafe”? Czym jest „myślenie włączające”, a czym „myślenie wyłączające”? Jak zakończyło się doświadczenie, w którym Joseph Beuys został zamknięty na tydzień z kojotem? Dlaczego Muhammad Yunus otrzymał w 2006 roku nagrodę Nobla za pożyczenie pieniędzy?
„Żyrafa i szakal w nas” to dojrzała pozycja, której nie powinno się czytać w pośpiechu. Warto zarezerwować czas, przygotować dobra kawę/herbatę i spokojnie analizować słowa Justine Mol. Obudzić własną żyrafę, oswoić własnego szakala… To książka, która zmusza do wysiłku, do pracy nad sobą. „Żyrafa i szakal w nas” jest dla mnie literackim przeżyciem na miarę muzycznej utopii „Imagine” Johna Lennona w towarzystwie Yoko Ono. Przesłanie na wskroś sentymentalne, majestatyczne, odważne, a przede wszystkim płynące z najgłębszych zakamarków ludzkiej duszy. Przesłanie tak bardzo intymne, a zarazem tak bardzo wspólne dla każdego człowieka.
Dla mnie i dla Ciebie.
Pragnę się również podzielić prywatnym kawałkiem, a mianowicie – poruszona lekturą napisałam do Justine mail-a z podziękowaniami i informacją, że piszę recenzję jej książki.
Oto jej odpowiedź: Dear Anna. I am very happy to hear that you are going to write a review so that many people will know that my book exists. And with your enthusiasm I trust many people will want to read it.
Thank you so much.
Warm regards. Justine
Justine Mol „Żyrafa i szakal w nas”, Porozumiewajmy się, 2016
Autorką recenzji jest Anna Koblowska
Anna Koblowska – germanistka uzależniona od książek, nie tylko tych napisanych po niemiecku. Entuzjastka Irvina Yaloma i Lwa Starowicza. Od dawna w literackiej przyjaźni z Olgą Tokarczuk i Vladimirem Nabokovem.