Nagle całe życie się zmienia, i to prawie pod każdym względem.
cytat z książki
Książka Judith McKay i Tamery Schacher, pielęgniarek onkologicznych, towarzyszyła mi dłuższy czas. Miliony razy pisałam we własnej głowie wstęp do jej recenzji. I nadal nie wiem, jak powinien on brzmieć. Bo jak wprowadzić w temat tak trudny i ważny?
Czasami towarzyszy nam myślenie, że po usłyszeniu diagnozy – „Nowotwór” pozostaje już tylko kupić perukę i czekać na cud. Niezależnie od rodzaju raka, stadium jego zaawansowania i tego, czy diagnoza jest potwierdzeniem wcześniejszych obaw, czy raczej zaskoczeniem, rozpoznanie nowotworu jest zazwyczaj traumatycznym doświadczeniem. Po początkowej fazie szoku, niedowierzania, wypierania tych niewygodnych informacji, przychodzi czas na wybuch emocji – strachu, złości, smutku. Najczęściej jednak w pewnym momencie zaczynamy się jakoś z tym układać, może nawet akceptować. Ta książka jest dla mnie trochę o tym, jak BYĆ w tej chorobie. O tym nowotworowym tu i teraz. O chemioterapiach, przerwach, operacjach, przerwach, naświetlaniach, przerwach, ale też o życiu poza rakiem – o pracy, o bliskich, o wiedzy, że te sfery nadal istnieją, a nawet będą istnieć w przyszłości, pomimo, że teraz będą mnie przede wszystkim zajmować inne sprawy. Ta perspektywa może przynieść ulgę i spokój. Pozwala doświadczyć „subtelnej różnicy między nadzieją i akceptacją”.
Początkowe rozdziały są małą powtórką z biologii. Są naszpikowane informacjami co, jak i dlaczego. Wyjaśniają podstawowe pojęcia związane z chorobą i jej leczeniem. I mało tego – dowiadujemy się, jak zmiany biologiczne, które zachodzą w naszym ciele wpływają na nasze funkcjonowanie i jak sobie z tym radzić. Jak podnieść poziom czerwonych krwinek, na co uważać przy obniżonym poziomie płytek krwi i leukocytów, jak i co jeść, jak radzić sobie ze zmęczeniem, co zrobić z wypadającymi włosami, jak podchodzić do zmian w układzie nerwowym, seksualności i płodności. W książce są też wypisane przykładowe pytania, które warto zadać lekarzowi. Wszystkie te zabiegi służą oczywiście uzyskaniu jak największej liczby informacji, a dzięki temu – obniżeniu lęku. Chciałabym, aby wszyscy pracujący z pacjentami onkologicznymi mieli tego świadomość – że informacja obniża lęk. A lęk nie jest sojusznikiem w walce z rakiem. Sprzyja mdłościom (!), gorszemu samopoczuciu, wpływa na tendencję do poddania się, a nie gotowość do walki, osłabia subordynację pacjenta.
Ostatnie rozdziały traktują o psyche. O emocjach, które się pojawiają w czasie trwania choroby, a które są normalne i najkorzystniej, choć i niełatwo, byłoby je zaakceptować. Są propozycje działań, które mogą w tym pomóc – m.in. grupy wsparcia czy psychoterapia. Pojawia się też sugestia dla terapeutów, aby w przypadku pacjentów onkologicznych, byli bardziej uważni na szybko zmieniające się problemy i potrzeby.
Autorki opisują też techniki relaksacyjne i techniki uważności. Stres, który jest niewątpliwym towarzyszem raka, może stać się stanem chronicznym. Z czasem próby organizmu, aby go zniwelować mogą wręcz wywierać ujemny wpływ na wszystkie układy w naszym ciele. Techniki relaksacyjne redukują stres, a także ograniczają jego wpływ na odporność. Niewątpliwym źródłem stresu są nasze własne myśli dotyczące choroby i przyszłości. Jednak „myśli to nie rzeczywistość, możemy je obserwować niekoniecznie dając wiarę wszystkiemu co sugerują” i „nie mamy wpływu na myśli powstające w naszej głowie, ale od nas zależy jak na nie zareagujemy”.
Od naszego stanu psychicznego zależy bardzo wiele. Nieistotne czy w zdrowiu czy w chorobie nasza psychika wpływa na to, jak postrzegamy otaczającą nas rzeczywistość i jak układamy nasze życie. Czy potrafimy żyć z niepewnością jutra i akceptować to, że nic nie jest pewne? Czy mamy swój złoty środek między nadzieją i akceptacją?
Nieważne więc, jaki sposób dbania o siebie wybierzesz, ważne, aby ułatwiło ci to przejścia przez chorobę i całą resztę życia.
Autorka recenzji: Justyna Śliwińska-Sroka
Judith McKay, Tamera Schacher. Chemioterapia. Poradnik dla pacjenta i jego rodziny, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Książkę możesz kupić tutaj.