Coraz szybciej zapadający zmierzch, szare zimne poranki, brak słońca… Dla niektórych to gotowy przepis na jesienną chandrę. Wielu z nas cierpi wtedy na spadek motywacji, gorszy nastrój, nadmierną senność czy mniejszą efektywność w pracy. Co jednak, jeśli objawy zaczynają poważnie upośledzać nasze funkcjonowanie? Warto się im przyglądać, bo może być to sygnał, że cierpimy na tzw. SAD (seasonal affective disorder), czyli sezonowe zaburzenie afektywne. Dotyka ono przede wszystkim osoby mieszkające w środkowych i północnych szerokościach geograficznych. W Europie północnej na SAD cierpi ok. 12 mln osób. Sezonowe zaburzenie afektywne pojawia się jesienią lub zimą i ustaje na czas wiosny oraz lata.

Za jedną z głównych przyczyn jego powstawania uważa się niedobór światła, który negatywnie wpływa na funkcjonowanie naszego mózgu, m.in. zaburzając wydzielanie serotoniny (odpowiedzialnej za dobre samopoczucie) i uwalniając większe ilości melatoniny, czyli hormonu snu. Powoduje to nadmierną senność i uczucie przemęczenia.

Do typowych objawów SAD należą utrzymujące się przez ponad dwa tygodnie:

  • obniżona aktywność i motywacja do działania
  • przewlekłe uczucie zmęczenia
  • zwiększony apetyt
  • osłabiony popęd seksualny
  • dominujący smutek, lęk

Jak leczyć SAD?

  • psychoterapia – w zrozumieniu przyczyn i wypracowaniu sposobów radzenia sobie z sezonowymi zaburzeniami nastroju pomaga psychoterapia.
  • fototerapia – ze względu na przyczynę, jaką jest brak światła, w leczeniu SAD często stosuje się fototerapię. Polega ona na naświetlaniu oczu pacjenta sztucznym jasnym światłem o mocy zbliżonej do naturalnego.
  • zbliansowana dieta – dla zachowania równowagi naszego organizmu jesienią i zimą powinniśmy jeść produkty zawierające dużo witaminy D, magnezu, potasu, witamin z grupy B.
  • do skutecznego przeciwdziałania objawom może przyczynić się także psychoedukacja. Cenną pozycją na liście lektur osób zmagających się z depresją (nie tylko sezonową) może być klasyczna już książka Christine A. Padesky i Dennisa Greenbergera „Umysł ponad nastrojem”. Stanowi ona zbiór ćwiczeń, które pomagają w radzeniu sobie z zaburzeniami depresyjnymi i lękowymi. Bazując na teorii poznawczo-behawioralnej, autorzy w przystępny sposób tłumaczą, jak nasze myśli oddziałują na emocje i zachowania oraz, w jaki sposób przeprowadzić restrukturyzację poznawczą – tzn. uczyć się przeformułowywania myśli tak, by służyły naszemu zdrowiu i dobrym relacjom.

Autorką artykułu jest Marta Nowakowska, psycholożka.

Więcej naszych artykułów o depresji znajdziecie tutaj.