Myśl o tym, żeby zostać coachem najczęściej zaczyna kiełkować u osób, którym bliski jest rozwój osobisty. Doświadczają go na sobie w różnej formie i niejako naturalnie zaczynają myśleć o wspieraniu w tym zakresie innych. Jeśli Ty również myślisz o rozpoczęciu pracy w roli coacha zapraszam Cię do krótkiego podsumowania kroków, które warto podjąć na tej drodze.
- Poznaj zawód i sprawdź swoją motywację
Zastanów się, co sprawia, że chcesz być coachem. Jak widzisz swoją rolę? Sprawdź uważnie jakie są Twoje motywy i czy zawód coacha im odpowiada. Może często słyszysz, że dobrze doradzasz i chcesz to robić zawodowo? Coach jednak nie udziela rad, a towarzyszy klientowi w jego procesie. A może właśnie lubisz słuchać innych i uważnie analizować, co im w duszy gra? Pamiętaj jednak, że w coachingu pracujesz na tym co jest tu i teraz, bez wchodzenia w obszary dostępne już tylko psychoterapeutom. Ważne jest, abyś poznał zawód coacha i umiał odpowiedzieć na pytanie czym jest, a czym nie jest coaching. Czy wiesz, co odróżnia coacha od doradcy, trenera, mówcy motywacyjnego, terapeuty? Jeśli nie masz pewności, koniecznie poznaj te różnice. Poczytaj o coachingu w wiarygodnych źródłach (a zatem niestety nie w prasie codziennej, która coachami nazywa mówców motywacyjnych). Umów się na coaching w roli klienta i doświadcz go na sobie. Porozmawiaj ze znajomymi coachami. Innymi słowy, zbierz rzetelne informacje na temat coachingu i odpowiedz sobie na pytanie, czy to z pewnością kierunek dla Ciebie.
- Określ swoje możliwości czasowe i finansowe
Nie zostaniesz rozchwytywanym coachem z dnia na dzień. To droga, która wymaga determinacji. Czy jesteś gotowy na inwestycję w swój rozwój? To ładne słowo w rzeczywistości oznacza wydatki, a także poświęcanie czasu na naukę. Kurs coachingu kosztuje zwykle od kilku do kilkunastu tysięcy złotych i trwa kilka miesięcy. Jeśli marzysz o szybkiej samodzielności finansowej w nowym zawodzie i szukasz takiego, który pozwoli ci dobrze zarabiać niemal od razu, to zastanów się, czy nie lepiej zacząć od innej opcji i dodatkowo rozwijać się jako coach. Wielu znanych mi coachów zaczynało w działach HR, jako rekruterzy, konsultanci i trenerzy, stopniowo dodając do swojej oferty coaching. Taka była zresztą też i moja droga. Coaching dodałam do swojej istniejącej już oferty. Ta droga ma też inną zaletę: budujesz kompetencje coachingowe na solidnej bazie w obszarze rozwoju osobistego, którą już masz.
- Naucz się techniki
A zatem masz decyzję: uważasz, że to zawód dla Ciebie i jesteś gotowy zainwestować czas i pieniądze. Pozostaje Ci zacząć od nauki podstawowych założeń i narzędzi. Przed Tobą wybór kursu, na którym nauczysz się podstaw pracy coachingowej. A może można nieco oszczędzić i poczytać o metodach pracy albo zapisać się na jakiś webinar? Niestety (a raczej na szczęście!) nauka na sobie i swoim osobistym doświadczeniu ma tu ogromne znaczenie. Nie nauczysz się z książek czy nagrań tego, czego musisz doświadczyć na sobie. Podczas profesjonalnych kursów coachingowych nie tylko poznajesz narzędzia pracy, ale przede wszystkim ćwiczysz ich użycie będąc zarówno w roli coacha, jak i klienta. Co nie mniej ważne, dostaniesz informację zwrotną, która pozwoli Ci udoskonalić swoją pracę.
Wybierając kurs sprawdź uważnie ofertę – co obejmuje, kto akredytuje daną szkołę, jakie doświadczenie mają trenerzy, jaki certyfikat otrzymujesz i czy wiąże się on z późniejszą przynależnością do konkretnego stowarzyszenia coachów czy też nie. Zobacz też czy kodeks i standardy danej firmy Ci odpowiadają. Zwróć uwagę, czy do szkoły przyjmowany jest każdy, kto zapłaci, czy też są wymagania wstępne. Wybieraj szkoły stawiające na praktykę (zwykle jest to min. 70-80% kursu). Sprawdź jakie materiały dostaniesz w cenie kursu oraz czy obejmuje ona także dodatkowo sesje superwizyjne i/lub mentorskie oraz inne dodatkowe usługi rozwojowe. Zapytaj zaprzyjaźnionych coachów gdzie się uczyli i którą szkołę mogą Ci rekomendować. Informacji możesz poszukać także na grupach dedykowanych coachom – jedną z bardziej znanych jest facebookowa grupa Coach Coachowi Coachem.
- Zdobądź doświadczenie
W trakcie kursu coachingu zdobywasz pierwsze szlify w prowadzeniu sesji z innymi uczestnikami. Czytając programy różnych szkół możesz odnieść wrażenie, że będziesz już naprawdę sporo umiał. To prawda, jednak przed Tobą nadal jeszcze sporo pracy, aby pracować swobodnie w nowej roli. Nie ograniczaj się tylko do godzin obowiązkowych w ramach Twojej szkoły. Zdobywaj doświadczenie w każdy możliwy sposób: umawiając się z innymi początkującymi coachami na wzajemne sesje lub, oferując w dostępnej Ci grupie osób coaching za książkę czy kawę. Chodzi o osoby, do których masz dostęp, jednak niebędące Twoimi osobistymi znajomymi czy współpracownikami. Kontraktuj przy tym informacje zwrotne dla siebie – pozwolą Ci one umacniać poczucie swojej kompetencji i poprawiać swój warsztat. Przede wszystkim jednak, ćwicząc nabędziesz pewności siebie w nowej roli.
- Rozwijaj się i korzystaj z superwizji
Zakończenie kursu i rozpoczęcie pierwszych sesji poza nim nie oznacza końca nauki i pracy nad sobą oraz swoim warsztatem. Właściwie jest to dopiero jej początek. Udoskonalaj swój warsztat, zarówno poprzez poznawanie nowych technik i narzędzi, jak i przez superwizję. Jest ona szczególnie ważna, ponieważ pozwala na refleksję nad Twoją pracą w roli coacha. Pomoże Ci rozwiać wątpliwości i rozwinąć umiejętności dotyczące Twoich kompetencji i sposobu pracy. Superwizor wesprze Cię też podczas pierwszych dylematów, których doświadczysz. W rozwoju w nowej roli pomocne są także spotkania interwizyjne z innymi coachami, podczas których omawiane są (oczywiście z zachowaniem poufności!) konkretne przypadki, trudności czy bieżące wątpliwości uczestników spotkań. To także okazja do dzielenia się narzędziami. Jest to forma koleżeńskiego wsparcia profesjonalistów, w ramach której każdy wnosi swój temat, ale też dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem. Taką grupę możecie zawiązać razem ze swoimi kolegami i koleżankami z kursu coachingu.
- Ruszaj na rynek!
Wyszkolony i wyposażony w niezbędne narzędzia i pierwsze samodzielne doświadczenia możesz zatem startować na rynku! Przed Tobą decyzja czy działać samodzielnie czy w ramach grupy specjalistów wspierających się wzajemnie. Wszystko zależy od Twojej wizji. Jak wygląda Twoja obecna praca? Czy coaching ma stanowić dodatek do niej? Jeśli pracujesz np. jako konsultant dla organizacji lub HR-owiec możesz dodać coaching do swojej oferty. Jeśli jednak nie masz jeszcze portfela klientów, którym możesz zaproponować swoją usługę zastanów się, jak możesz dotrzeć do potencjalnych klientów. Wielu coachów oferuje bezpłatne sesje wstępne, na których klient ma okazję poznać coacha i metody pracy, a coach ma możliwość pokazać siebie i nawiązać relację. Niektórzy decydują się też na dołączenie jako coach do istniejącego zespołu. W ramach takiego zespołu działamy w ramach portalu opsychologii.pl. Początki mogą być trudne, ale z czasem zadziałają rekomendacje i zadowoleni klienci będą się dzielić kontaktem do Ciebie ze swoimi znajomymi.
Jeśli nie masz swojego biura, w którym możesz prowadzić coachingi, rozważ podnajem gabinetu coachingowego na godziny. Unikniesz wówczas comiesięcznych opłat, a koszt poniesiesz tylko wtedy, gdy będziesz zarabiał. Jeśli nie wiesz gdzie znaleźć takie miejsce zapytaj zaprzyjaźnionych coachów i psychoterapeutów, być może część z nich korzysta z takiej opcji. Możesz też podpytać coachów we wspomnianej grupie na Facebooku.
Kuszące może być również rozpoczęcie sesji online. Polecam Ci jednak oswoić się dobrze z pracą zdalną zanim zaczniesz to robić komercyjnie. Jeśli nie masz dużego doświadczenia w prowadzeniu spotkań online ta forma pracy może być dla Ciebie początkowo trudna. Nie rezygnuj też z osobistej pracy, wiele się nauczysz będąc w bezpośrednim kontakcie z klientem.
- Konsekwentnie buduj swoją markę
Dojście do pełnej samodzielności wymaga konsekwentnego budowania swojej marki osobistej. Zawód coacha jest zawodem zaufania społecznego. Klient nie wybiera najtańszego lub takiego, który przyjmuje najbliżej domu, a raczej szuka zaufanego, najczęściej sugerując się rekomendacjami znajomych, ale też osobistym odczuciem w oparciu o informacje zdobyte o coachu. Jak można Cię znaleźć? Co odkryję, gdy wpisze Twoje imię i nazwisko w wyszukiwarkę? Czy masz profile zawodowe na profesjonalnych stronach? Jeśli tak, co na nich znajdę? Co zobaczę, gdy wejdę na Twoje konta społecznościowe? Określ swój wizerunek i buduj go w spójny sposób.
Wielu coachów ma zróżnicowane źródła utrzymania. Najczęściej obejmują one także szkolenia, konsultacje HR lub biznesowe, prowadzenie zajęć na uczelni. Weź to pod uwagę planując swoją karierę. Jeśli zamierzasz zajmować się tylko i wyłącznie coachingiem zastanów się, jakie masz możliwości zbudowania takiej grupy klientów, aby pozwoliła Ci się utrzymać. Zwykle jest to jednak związane z obecnością także w innych obszarach (udział w konferencjach, prowadzenie szkoleń itp.).
Niezależnie od Twoich decyzji biznesowych, jestem przekonana, że zdobytą wiedzę wykorzystasz także w innych obszarach. Droga rozwoju zawodowego coacha to także droga nieustannego rozwoju osobistego.
Agnieszka Woś-Szymanowska
Zajrzyj również do artykułu Agnieszki „Mój kodeks pracy coacha”. Być może zainteresuje Cię również artykuł Sabiny Sadeckiej „Jak zostać psychoterapeutą”.