Znajomość technik czy narzędzi nie wystarczy do kreowania rzeczywistości szkoleniowej. Ta wydarza się w konkretnym miejscu i czasie, w takim, a nie innym układzie indywidualnych cech, emocji, potrzeb. Dlatego wyłącznie otwarta postawa oraz chęć słuchania i autentycznego spotkania się z drugim człowiekiem, który dokonuje zmian w swoim życiu i w swojej organizacji, pozwala – moim zdaniem – lepiej przygotować się do pracy z tak wspaniałym i dynamicznym organizmem, jakim jest grupa szkoleniowa.
fragment książki
Czy grupa to coś więcej niż zbiór jednostek? Człowiek jako istota społeczna jest lub bywa częścią grupy formalnej, nieformalnej, szkoleniowej, rozwojowej. I często zadaje sobie pytanie: dlaczego w grupie ludzie funkcjonują w specyficzny sposób, podejmują inne decyzje niż indywidualnie, ulegają wpływowi grupy, doświadczają odrzucenia albo wręcz silnej identyfikacji i wspólnoty, odgrywają charakterystyczne role grupowe itp. Autorka książki „Praca z grupą szkoleniową”, Małgorzata Torój, psycholożka i coach, odpowiada w swojej książce na wiele z tych pytań. Daje nam przegląd i syntetyczne zestawienie podstaw wiedzy z psychologii społecznej, opis zachowań i dynamiki procesów grupowych. Widać, że autorka próbuje znaleźć balans między tłumaczeniem skomplikowanych pojęć psychologicznych w prosty sposób a bardzo specjalistycznym językiem naukowym z drugiej. Nie zawsze daje to dobry efekt, bo pojawiają się z jednej strony zbyt uproszczone – w mojej ocenie – definicje ważnych psychologicznie terminów [np. przeniesienie, podświadomość], a z drugiej wąsko specjalistyczne definicje [np. reakcje resztowe], jednak jak pisze sama autorka we wstępie: „zachęcam do pogłębienia i szukania więcej”.
Książkę można potraktować jako formę przewodnika dla osób, które pracują z grupami, czyli szkoleniowców, trenerów, liderów, który to ułatwi zrozumienie procesów zachodzących w grupach szkoleniowych i treningowych. Autorka w wyczerpujący sposób wyjaśnia czym jest np. tajemniczy proces grupowy i dodatkowo prezentuje jego fazy w ujęciu różnych koncepcji i badaczy. Warte podkreślenia jest zwrócenie uwagi na różnice między grupą treningową a szkoleniową. Grupa szkoleniowa trwa najczęściej 1-2 dni i nie rozwija się w niej pełen cykl pracy grupowej, rzadko przechodzi poza pierwszą fazę orientacji i zależności. Wiedza o cyklach pracy grupy i procesach grupowych zdecydowanie potrzebna jest trenerom prowadzącym treningi interpersonalne, treningi budowania zespołów czy pracujących nad rozwiązywaniem autentycznych konfliktów grupowych.
W kolejnym rozdziale omawiane są sposoby reagowania i budowania relacji z grupą w zależności od fazy jej rozwoju. Autorka proponuje przy tym konkretne i jasne „przepisy” na zachowanie prowadzącego szkolenia grupowe, które opiera i na teorii i na swoim doświadczeniu trenerskim.
Dla mnie jako doświadczonego superwizora i trenera, szczególnie ciekawy jest rozdział o rolach grupowych, gdyż autorka wychodzi poza klasyczny model Belbina i omawia wiele mniej znanych i popularnych klasyfikacji ról grupowych. Bardzo interesujący jest też rozdział o trudnych sytuacjach w pracy z grupą. Znajdziemy tu dużo przykładów tzw. case’ów, które autorka zaczerpnęła m. in. ze swojej praktyki psychologa i szkoleniowca.
Książka może być przydatna zarówno dla doświadczonych trenerów, którzy uporządkują swoją wiedzę, upewnią się, że ich sposób pracy z grupą jest profesjonalny i adekwatny do procesów grupowych, jak i dla osób, które przymierzają się dopiero do pracy z grupami i szukają bazowej wiedzy i wskazówek.
Małgorzata Torój, „Praca z grupą szkoleniową”, Wyd. GWP, Sopot 2016.
Książkę kupisz tutaj.