Czuję się wybrakowana. Nie wiem, gdzie są wszystkie części mnie i jak je ułożyć,
jak sprawić, by utworzyły całość i czy w ogóle potrafię to zrobić (…)
Kathleen Glasgow, Dziewczyna w rozsypce

Schemat Wadliwości obejmuje podstawowe przekonanie, które wzbudza w tobie poczucie,
że jesteś osobą w jakiś istotny sposób wewnętrznie wybrakowaną.
Wywołuje on wrażenie, że jeśli ktoś się do ciebie zbliży czy rozpozna twoje zauważalne defekty, to cię odrzuci albo się od ciebie odsunie.

Gdy schemat Wadliwości już się ukształtuje, jesteśmy skłonni do podejmowania określonych działań służących radzeniu sobie, takich jak unikanie ludzi i tym samym poczucia bycia przez nich ocenianymi albo unikanie pewnych doświadczeń w przekonaniu, iż nie spełniamy oczekiwań lub spotka nas porażka. Kiedy w pełni rozwinięty schemat Wadliwości nieustannie przeszywa cię cierniami wstydu i niepewności i przygnębienia, radzisz w sobie w jedyny, jak sądzisz,
możliwy sposób kryjąc się za maską.

fragmenty książki
Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi.
Zmień autodestrukcyjne przekonania dzięki technikom terapii schematów oraz ACT,

Matthew McKay, Michael Jason Greenberg, Patrick Fanning

Przestań naprawiać siebie. Nigdy nie byłeś popsuty.
Jeff Foster

Zanim otworzyłam i przeczytałam książkę, zatrzymałam wzrok na okładce – wtedy poczułam, że to musi być wyjątkowa pozycja. ACT i terapia schematów to duet, na który czekałam. Kiedy chwilę później trafiłam na słowa Sabiny Sadeckiej, wiedziałam, że przeczucie o wyjątkowości lektury, to coś więcej niż tylko przeczucie:

Jako ludzie dążymy stale do kontrolowania zarówno świata zewnętrznego, jak i intymnej przestrzeni swoich doznań wewnętrznych. Bardzo trudno nam zaakceptować to, że najmniej przyjemne, najbardziej uporczywe, najszybciej w nas wyzwalane emocje nie są problemem, który wymaga rozwiązania. Wcale nie musimy się pozbywać takich emocji. Są one pochodzącymi z naszej przeszłości komunikatami o tym, co jeszcze jest w nas psychologicznie do uleczenia i zagojenia. Autorzy tego poradnika w przepiękny sposób pokazują, jak przebyć drogę od odwracania się od swojego wstydu i smutku do życia, w którym te emocje pomagają lepiej zrozumieć siebie i egzystencjalnie rozkwitnąć. Polecam go wszystkim, których depresja i poczucie, że są w jakiś sposób wybrakowani, zablokowało na długie miesiące lub lata. Ta książka pozwoli wam się odblokować i już nigdy więcej nie utknąć.

Książka „Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi. Zmień autodestrukcyjne przekonania” to praktyczny przewodnik po drodze od wstydu do akceptacji, od lęku do czułego samowspółczucia, od uciekania i unikania do uważnego bycia i zaangażowania. To zbiór narzędzi pomocnych przy odblokowywaniu się, przy wyzwalaniu się od przybieranych masek, przy wychodzeniu ze stanu pustki i depresji. Ze stanu, który sprawia, że czujesz się więźniem własnego życia. Czujesz się słabym człowiekiem, którego łatwo zranić. Czujesz, że nasz świat w oczach innych ludzi jest bezwartościowy, nieważny. Jak domek z kart, który może znieść każdy silniejszy podmuch.

W „Ostatnich historiach” Olgi Tokarczuk można znaleźć taki fragment: „(…) jej życie składa się wyłącznie z wyjątków i przypadków. Mieszka w mieście, którego nie lubi. Tęskni do miejsc, których nie może znaleźć. To, czego najbardziej chce, nigdy się nie spełnia. Przychodzi do niej to, czego nie pragnie. Jej życie składa się więc z popsutych budzików, kiedy ważna jest punktualność, z przesłyszeń, gdy akurat trzeba dokładnie rozumieć słowa, nie odebranych telefonów z wiadomościami, których nikt nie umie powtórzyć, ze zgubionych kwitków na sprawy nie cierpiące zwłoki, z nieoczekiwanie pustych stron w czytanej książce, które wypadają akurat na kulminację, z odwołanych podróży, które miały szansę poprowadzić wreszcie we właściwym kierunku”.

Jeżeli odnajdujesz się w powyższym opisie; jeżeli czujesz, że w tym wszystkim/w tym Twoim życiu, to z Tobą jest coś nie tak, w książce „Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi” odnajdziesz wskazówki, jak się z tego stanu wyzwolić.

Autorzy czynią z drogi odblokowywania/ wyzwalania/ uwalniania coś naprawdę atrakcyjnego, w czym człowiek sam ma ochotę się zanurzyć. Ja zrobiłam to z wielką przyjemnością, moi pacjenci również.

W sercu schematu Wadliwości leży poczucie winy i wstyd, poczucie niedopasowania i duży lęk. One nie znikną po lekturze „Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi”, ale istnieje duże prawdopodobieństwo na ich akceptację i uznanie, że nie muszą znikać. Chodzi o to, by pod wpływem wspomnianych emocji sięgać po inne strategie radzenia sobie, niż te podyktowane schematem Wadliwości.

Gdy pojawia się poczucie wybrakowania, nie musisz poddawać się złości, pogrążać w smutku, zagłębiać we wstyd czy wycofywać się/uciekać – możesz wybrać inną reakcję. Nie musisz unikać bólu i sytuacji związanych z poczuciem Wadliwości, masz wybór. Wybór daje wolność. Wolność bycia sobą. Wolność bycia kimś więcej niż głos w głowie, który szepcze:

coś jest z Tobą nie tak”,
inni ludzie są lepsi”
jesteś bezwartościowy”
jesteś wybrakowany”
jesteś pusty w środku”
nie jesteś godny miłości”
nie zasługujesz na…”
to wszystko Twoja wina”

Już teraz jesteś wystarczając_!

Jeżeli jeszcze w to nie wierzysz, jeszcze tego nie czujesz, wszystko z Tobą w porządku. Ja też długo nie wierzyłam. Ja też nie czułam. Dobra wiadomość jest taka, że można się tego nauczyć.

„Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi” to arsenał narzędzi, z których wystarczy skorzystać. Chodzi o umiejętności, które można doskonalić poprzez praktykę. To dzięki nim i nieustannym wysiłkom, możliwe jest, by żyć każdego dnia dokładnie tak, jak pragniesz!

Ze względu na schemat Wadliwości możesz przejawiać nadmierną wrażliwość na wszelkie formy krytyki, obwiniania, porównywania lub odrzucenia ze strony innych ludzi. Sprzyjając poczuciu, że jest się kimś wybrakowanym lub wprost złym, schemat uniemożliwia także budowanie satysfakcjonujących relacji czy tworzenie stabilnych więzi”.

W „Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi” zgłębisz kwestie wzorców, które mogą wpływać na postrzeganie, zachowanie, relacje, i zrozumiesz, dlaczego tak często pozostajesz uwięziony_a za maską przygnębienia i cierpienia. Poznasz swoje zachowania wynikające ze Schematu Wadliwości i wykorzystując zaproponowane umiejętności, zaczniesz budować dobre relacje, zaczynając od tej najważniejszej – ze sobą, potem z innymi i ze światem. Relacje bywają bolesne, ale dzięki więziom, łatwiej jest postępować spójnie z własnymi wartościami.

Jak pisał Vincent Van Gogh w „Listach do brata”: „(…) kiedy żyje się między ludźmi, z którymi łączy nas wzajemna życzliwość, wówczas człowiek widzi cel istnienia, przestaje czuć się bezwartościową i bezużyteczną istotą, myśli, że może się na coś przydać, bo ludzie odbywający tę samą drogę, towarzysze podróży, potrzebują się nawzajem. Uczucie godności osobistej jest w dużej mierze zależne od relacji”.
Z życzliwym nastawieniem wobec siebie i podróży życia, oraz wobec innych i ich podróży, lżej zdejmować maski schematu Wadliwości. Matthew McKay, Michael Jason Greenberg i Patrick Fanning pokazują jak to można zrobić, przypominając: „nie jesteś sam_”.

„Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi” polecam każdej osobie potrzebującej, która czuje, że nie jest „wystarczająco dobra”.

Paula Chibowska

Matthew McKay, Michael Jason Greenberg, Patrick Fannin, Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi. Zmień autodestrukcyjne przekonania dzięki technikom terapii schematów oraz ACT, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, tłumaczyła Anna Sawicka-Chrapkiewicz.