„Co Ci się przydarzyło?” jest kluczowym pytaniem nie tylko wtedy, kiedy chcemy zrozumieć drugiego człowieka; to kluczowe pytanie, jeśli chcemy zrozumieć mózg. Inaczej mówiąc, twoja historia osobista – ludzie i miejsca – wpływa na rozwój twojego mózgu. W efekcie każdy z naszych umysłów jest wyjątkowy. Życiowe doświadczenia formują sposób, w jaki się porządkują i funkcjonują kluczowe układy naszych mózgów, więc każde z nas widzi i pojmuje świat unikalnie.
Bruce D. Perry
2022 rok był dla mnie rokiem powolnego czytania – czytałam z doskoku i po troszeczku. Książka, o której dziś piszę, towarzyszyła mi więc długimi tygodniami, wyposażała mnie w wiedzę i poruszała serce, w ostateczności łącząc te dwie części w całość. I o tym ona dla mnie jest – o łączeniu i zbliżaniu – bo kiedy już wiemy, jak działa trauma, co ona robi w naszych ludzkich umysłach, w postrzeganiu, zachowaniu, w emocjonalności, łatwiej nam jest być blisko. Łatwiej jest nie uciec od siebie samego doświadczonego przez życie i niosącego/niosącej trudne historie w swoim podręcznym bagażu. I łatwiej też nie odwrócić wzroku i dłoni od drugiego człowieka. Trauma jest o dzieleniu, o fragmentaryzacji, rozerwaniu nas na kawałki – bo właśnie to kiedyś pomogło nam przetrwać. A zdrowienie (i kierunek do którego podążamy czytając rozmowy spisane w książce) jest o spajaniu, o integracji. A że nie ma zdrowienia bez miłości, to i miłość znajdujemy przewracając strony spisanych rozmów – miłość, potęgę relacji, więzi i poczucia bezpieczeństwa.
Zatrzymujemy się przy pytaniu „Co Ci się przydarzyło?”, które buduje most utkany z otwartości i ciekawości drugiego człowieka. To pytanie-klucz, bo bez niego tracimy szansę na zrozumienie aktualnej sytuacji, teraźniejszych reakcji czy bieżących trudności, z jakimi osoba stojąca obok nas się mierzy. Pomijając tę ciekawość, bardzo szybko możemy znaleźć się po stronie ocen, osądów i krytyki, po stronie pytania „Co jest z tobą nie tak?”. Do tego właśnie przyczynia się brak edukacji w temacie traumy, brak zrozumienia dla wynikających z ciężkich doświadczeń zachowań. Potrzebujemy zgłębiać ten temat na wielu piętrach świata, w którym żyjemy. To wiedza, która niezbędna jest w szkolnictwie, medycynie i właściwie w każdym kontekście pracy i życia z drugim człowiekiem.
Po podróży po tej książce zostaję przede wszystkim ze słowami: regulacja, relacja, rytm. I zostawiam Was z cytatami krążącymi wokół nich:
Regulacja stanowi klucz do budowania bezpiecznej relacji.
Bez pewnego stopnia wyregulowania trudno nawiązać relację z drugą osobą (…).
Więzi zapewniają nam regulację i satysfakcję.
Więzi mają moc, która stanowi przeciwwagę dla niekorzystnych doświadczeń.
Pozytywne interakcje z ludźmi mają nagradzającą i regulującą moc. Bez więzi z tymi, którzy się o ciebie troszczą, spędzają z tobą czas i cię wspierają, praktycznie nie sposób uchronić się przed jakąś formą niezdrowego nagradzania się i regulacji.
Rozpad więzi i samotność w naszym społeczeństwie to najistotniejszy czynnik powodujący zaburzenia lękowe, problemy ze snem, nadużywanie substancji i depresję.
Jednym z najpotężniejszych narzędzi regulacji jest rytm.
Jesteśmy stworzeniami relacyjnymi i potrzebujemy mieć przy sobie bliskich. Relacje nas budują, wzmacniają, pomagają nam zdrowieć. To, czy mamy możliwość odbycia dobrej rozmowy, przeżycia trudnych emocji w towarzystwie kogoś życzliwego, a nie w samotności, to czy możemy chwycić po wsparcie – wszystko ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia. Potrzebujemy czuć się bezpiecznie i stabilnie. Potrzebujemy czuć się w swoich życiach kochani. To pozwala nam nadać sens nawet najtrudniejszym doświadczeniom i odnaleźć w sobie o wiele więcej niż koszmar, który nam się przydarzył; iść dalej.
Przed nami kolejne miesiące 2023 roku. Oby były one bogate w bezpieczne relacje. Życzę nam mnóstwa rytmicznych aktywności i codzienności, w której przeważają momenty wyregulowania. Nadziei i wyrozumiałości. Wiedzy i miłości. Dobrego, pełnego życia – książka, o której napisałam, to idealny drogowskaz w tę stronę.
Karolina Piasecka-Gut