Skupienie się na potrzebach pacjenta jest w terapii schematów kluczowe. Uważamy potrzeby (i wynikające z ich niezaspokojenia frustracje) za główny czynnik wyjaśniający genezę problemów psychologicznych. Przyjmujemy założenie, że nieadaptacyjne schematy rozwijają się wówczas, gdy potrzeby jednostki w dzieciństwie nie są prawidłowo zaspokojone.
fragment książki
Już to cytowane wyżej zdanie, otwierające książkę zachęciło mnie do zapoznania się z tym rodzajem terapii, terapii schematów, podzielam bowiem pogląd autorów, że niezaspokojone potrzeby są źródłem cierpienia. Zresztą, terapia schematów od jakiegoś czasu przyciąga uwagę wielu terapeutów i pacjentów. Jest to zapewne również zasługa jej potwierdzonej w różnych badaniach skuteczności.
Terapia schematów powstała głównie z myślą o pacjentach, którzy słabo reagowali na leczenie za pomocą klasycznego podejścia poznawczo-behawioralnego, ponieważ cierpieli na głębsze zaburzenia osobowości, jak np. borderline. Celem terapii schematów, jak piszą autorzy, jest pomoc pacjentowi we wsłuchaniu się we własne potrzeby, ich doświadczanie i zaspokajanie. Terapia schematów opiera się na tezie, że do zdrowego rozwoju psychicznego dziecko potrzebuje zaspokojenia podstawowych potrzeb. Jednak nie zawsze ma to miejsce i w konsekwencji powoduje różne zaburzenia w dorosłym życiu. Dlatego w terapii schematów skupiamy się głównie na trzech kwestiach:
– problematycznych emocjach – ponieważ to one podtrzymują niepożądane wzorce zachowań;
– problemach z okresu dzieciństwa – dla pokazania źródła obecnego funkcjonowania;
– relacji terapeutycznej – gdzie terapeuta przyjmuje na siebie rolę rodzica i okazuje pacjentowi ciepło i troskę (których pacjent najczęściej nie miał możliwości zaznać w dzieciństwie), pilnując jednocześnie granic relacji terapeutycznej.
W terapii tej zintegrowano teorię, metody i techniki wypracowane przez szereg szkół terapeutycznych, w tym teorię przywiązania, terapię poznawczo-behawioralną i terapie doświadczeniowe.
Książka składa się z dwóch części. Pierwsza to:
– objaśnienie poszczególnych schematów i metod radzenia sobie z nimi;
– objaśnienie i zaprezentowanie trybów schematów: opis ogólny oraz konkretne modele trybów dla różnych zaburzeń osobowości;
– zaprezentowanie sposobów wprowadzenia do terapii indywidualnych modeli trybów.
Druga część skupia się na samym procesie terapii. Charakteryzuje interwencje poznawcze, emocjonalne i behawioralne właściwe dla poszczególnych trybów, a także specyfikę relacji terapeutycznej.
Obie części są niezbędne do zrozumienia, czym jest ta terapia oraz jak ją wykorzystywać w praktyce. Niezwykle cenne jest przedstawienie wykorzystywanych technik tj. dialog między krzesłami, wyobrażeniowa zmiana skryptów.
„Terapia schematów w praktyce” przedstawia praktyczne podstawy, dla osób, które chcą poznać terapię schematów jako metodę ogólną, nie tylko specjalistyczną terapię jednego rodzaju zaburzenia. Dwóch specjalistów (psychiatra i psycholog kliniczny) dzieli się swoimi doświadczeniami w pracy z tzw. trybami schematów w niemal wszystkich zaburzeniach osobowości. Prezentują, jak praca z trybami pomaga pacjentom z zaburzeniami nastroju, z depresją, z zaburzeniami obsesyjno- kompulsyjnymi czy lękowymi.
Nie jest to pozycja łatwa, bo nafaszerowana jest dużą ilością wiedzy, której przyswojenie wymaga utrwalania, wracania do niej, ale nie można się, według mnie oczywiście, nie zachwycić takim podejściem do pacjenta, jego problemów, perspektywą leczenia i zdrowienia. Autorzy zapraszają nas w podróż po terapii, gdzie niczym dobry, wspierający rodzic terapeuta pomaga na nowo narodzić się i dorosnąć pacjentowi. To wszystko odbywa się przy dużym szacunku, życzliwości i akceptacji terapeuty.
Moim zdaniem książka jest świetnym przewodnikiem po terapii schematów zarówno dla osób, które pracują na co dzień w ten sposób, ale również dla osób, które chcą poszerzyć wiedzę z zakresu najnowszych technik terapeutycznych.
Bardzo polecam!
Krystyna Zelek
Arnoud Arntz, Gitta Jacob, Terapia schematów w praktyce. Praca z trybami schematów. Gdańsk: GWP
Zajrzyj też do innych naszych tekstów o terapii schematów.